نه تنها کاخ مأمون به برکت وجود امام رضا (ع) کانون بحث و مناظرات علمی شد و به وسیله امام رضا (ع) نور آفتاب اسلام از آنجا به نقاط دور دست تابید ؛ بلکه در بصره نیز یک بار چنین ماجرایی اتفاق افتاد .
می دانیم بصره دروازه عراق و در آن زمان یکی از دروازه‌های مهم اسلام بود . بعد از گسترش اسلام ، راه‌یابی بسیاری از مکتب ها و مذاهب مختلف به کانون اسلام از دروازه بصره بود . اصولا بندرگاه‌های مهم در طول تاریخ ، همیشه محل انتقال فرهنگ‌ها اعم از زشت و زیبا بوده‌اند ، همانند بندرگاه اسکندریه در مصر و آتن در یونان و استانبول در ترکیه.
بی‌جهت نیست که امیرمومنان علی (ع) در نامه‌ای که به عبدالله ابن عباس نوشته است ، می‌فرماید : «واعْلَمْ اَنَّ الْبَصرَةَ مَهْبِطُ إبْلِسَ، وَمَغْرِسُ الْفِتَنِ، فَحادِثْ اَهْلَها بِالإحْسانِ إلَیْهِمْ، واحْلُلْ عُقْدَةَ الْخَوْفِ عَنْ قُلوبِهِمْ ؛ بدان که بصره محل نزول شیطان و کشتزار فتنه هاست ! با مردمش به احسان رفتار کن و عقده‌های ترس را از قلوبشان بگشا [و آغوش اسلام را برای پذیرش آن‌ها باز کن تا به سراغ راه دیگری نروند]» .
طبق روایت مشروحی که قطب راوندی در کتاب الخزائج آورده ، هنگامی که آتش فتنه در بصره بالا گرفت و فرق مختلف و مکتب‌های گوناگون آنجا را پایگاه فعالیت خود قرار دادند ، امام رضا (ع) برای خاموش کردن آتش فتنه با استفاده از یک فرصت کوتاه به بصره آمد و با اقوام و گروه‌های مختلف به بحث و گفت‌وگو نشست و از همه آن ها دعوت فرمود که در مجلسی حضور یابند ، از علمای بزرگ مسیحی گرفته تا علمای یهودی و کسان دیگر . سپس فصول مختلف انجیل و بشاراتی را که درباره پیامبر اسلام (ص) در آن آمده ، تا بشارات اسفار مختلف تورات و زبور همه را برشمرد .
امام رضا (ع) سپس به توده مردم مسلمان که در آن مجلس حضور داشتند ، رو کرد و در بخشی از سخنانش چنین فرمود : «ای مردم ، آیا کسی که با مخالفانش به آیین و کتاب شریعت خود آن‌ها احتجاج و استدلال کند ، از همه با انصاف‌تر نیست؟»
مردم عرض کردند : آری .
امام رضا (ع) فرمود : «بدانید امام بعد از محمد (ص) فقط کسی است که برنامه‌های او را تداوم بخشد و مقام امامت تنها برای کسی زیبنده است که با تمام امت‌ها و پیروان مذاهب مختلف با کتاب خود آن‌ها گفت‌وگو کند . مسیحیان را با انجیل ، یهودیان را با تورات و مسلمانان را با قرآن قانع سازد و عالم به جمیع لغات باشد و با هر قومی با زبان خودشان سخن گوید و علاوه بر همه این‌ها ، با تقوا و از هر عیب و نقصی پاک باشد . همچنین عدالت پیشه ، با انصاف ، حکیم ، مهربان ، با گذشت ، پر محبت ، راست‌گو ، مشفق ، نیکوکار ، امین ، درست‌کار و مدبر باشد . به این ترتیب امام رضا (ع) حجت را بر اهل بصره تمام کرد و رسالت خود را در پاسداری از حریم اسلام انجام داد .
می دانیم بصره دروازه عراق و در آن زمان یکی از دروازه‌های مهم اسلام بود . بعد از گسترش اسلام ، راه‌یابی بسیاری از مکتب ها و مذاهب مختلف به کانون اسلام از دروازه بصره بود . اصولا بندرگاه‌های مهم در طول تاریخ ، همیشه محل انتقال فرهنگ‌ها اعم از زشت و زیبا بوده‌اند ، همانند بندرگاه اسکندریه در مصر و آتن در یونان و استانبول در ترکیه.
بی‌جهت نیست که امیرمومنان علی (ع) در نامه‌ای که به عبدالله ابن عباس نوشته است ، می‌فرماید : «واعْلَمْ اَنَّ الْبَصرَةَ مَهْبِطُ إبْلِسَ، وَمَغْرِسُ الْفِتَنِ، فَحادِثْ اَهْلَها بِالإحْسانِ إلَیْهِمْ، واحْلُلْ عُقْدَةَ الْخَوْفِ عَنْ قُلوبِهِمْ ؛ بدان که بصره محل نزول شیطان و کشتزار فتنه هاست ! با مردمش به احسان رفتار کن و عقده‌های ترس را از قلوبشان بگشا [و آغوش اسلام را برای پذیرش آن‌ها باز کن تا به سراغ راه دیگری نروند]» .
طبق روایت مشروحی که قطب راوندی در کتاب الخزائج آورده ، هنگامی که آتش فتنه در بصره بالا گرفت و فرق مختلف و مکتب‌های گوناگون آنجا را پایگاه فعالیت خود قرار دادند ، امام رضا (ع) برای خاموش کردن آتش فتنه با استفاده از یک فرصت کوتاه به بصره آمد و با اقوام و گروه‌های مختلف به بحث و گفت‌وگو نشست و از همه آن ها دعوت فرمود که در مجلسی حضور یابند ، از علمای بزرگ مسیحی گرفته تا علمای یهودی و کسان دیگر . سپس فصول مختلف انجیل و بشاراتی را که درباره پیامبر اسلام (ص) در آن آمده ، تا بشارات اسفار مختلف تورات و زبور همه را برشمرد .
امام رضا (ع) سپس به توده مردم مسلمان که در آن مجلس حضور داشتند ، رو کرد و در بخشی از سخنانش چنین فرمود : «ای مردم ، آیا کسی که با مخالفانش به آیین و کتاب شریعت خود آن‌ها احتجاج و استدلال کند ، از همه با انصاف‌تر نیست؟»
مردم عرض کردند : آری .
امام رضا (ع) فرمود : «بدانید امام بعد از محمد (ص) فقط کسی است که برنامه‌های او را تداوم بخشد و مقام امامت تنها برای کسی زیبنده است که با تمام امت‌ها و پیروان مذاهب مختلف با کتاب خود آن‌ها گفت‌وگو کند . مسیحیان را با انجیل ، یهودیان را با تورات و مسلمانان را با قرآن قانع سازد و عالم به جمیع لغات باشد و با هر قومی با زبان خودشان سخن گوید و علاوه بر همه این‌ها ، با تقوا و از هر عیب و نقصی پاک باشد . همچنین عدالت پیشه ، با انصاف ، حکیم ، مهربان ، با گذشت ، پر محبت ، راست‌گو ، مشفق ، نیکوکار ، امین ، درست‌کار و مدبر باشد . به این ترتیب امام رضا (ع) حجت را بر اهل بصره تمام کرد و رسالت خود را در پاسداری از حریم اسلام انجام داد .
برای دیدن سایر مناظرات امامان به این صفحه بروید:
http://14mah.blog.ir/post/34